Gewonnen land…. te winnen mensen
Dit portret van wat we in de familie “opoetje” noemen is volgens de overleveringen een Duits vrouwtje dat moest vertrekken uit een na de oorlog geannexeerd gebied. Mijn opa schilderde het naar aanleiding van een piepklein zwartwit fotootje in tijdschrift De Spiegel. Mijn tante (je weet wel, die van “de jam van m’n tante”) zei dat haar vader (mijn opa dus) vertelde dat ze met een verbeten bekkie zei “Ik ben Duits”.
Nu kun je tegenwoordig heel veel online vinden, maar het artikel in De Spiegel heb ik niet gevonden. Wel eenzelfde soort artikel in De Katholieke Illustratie van 5 mei 1949. Als ik het goed lees, zou opoetje Frau Gründler heten (of misschien is ze de moeder van Frau Gründler?) en op weg zijn naar Wyhl, een plaatsje dat net buiten het annexatiegebied viel. Ze wil per se Duits blijven, haar man was vermist maar ze hoopt dat hij gevangen zit in een Russische gevangenis en stel dat hij vrijkomt en zij Nederlandse is en hij Duits, dat kan natuurlijk niet. Als de foto die bij het artikel staat inderdaad de bewuste foto is…. dan is het in elk geval in spiegelbeeld geschilderd. Het kan natuurlijk ook zijn dat ze het helemaal niet is en dat in het tijdschrift De Spiegel een heel andere foto staat van wellicht een heel ander opoetje met weer haar eigen verhaal. Dit soort dingen vind ik super interessant, zaten er maar 100 uren in elke dag, dan kon ik me er meer in verdiepen…
Als we ervan uitgaan dat ons opoetje inderdaad Frau Gründler is dan zit er achter dat verbeten bekkie dus eigenlijk veel meer ellende dan je zou denken. Dat is de reden dat ik na mijn eerste tekening van opoetje besloten heb om haar nog een keer te tekenen. Misschien dat ik iets van haar ellende kan vastleggen. Ik heb een beetje gezocht online…. maar ik kan zo gauw op stamboom sites en dergelijke niet iets vinden wat naar haar zou kunnen leiden. Lijkt me wel bijzonder om erachter te komen hoe het haar vergaan is. Zou haar man vrijgekomen zijn? Zou ze toch Nederlandse zijn geworden? Wat denken jullie? Wie is ze? Is ze frau Gründler? Haar moeder?
In het stuk staat ook een citaat van een andere vrouw uit het meer oostelijk gelegen Süsterseel, ze kreeg een Nederlandse krant in handen die ze verachtelijk weggooide. “Duits ben ik en Duits wil ik blijven!” zei ze, en toen…. wat zachter:
“Ik weet anders niet meer, waarvoor mijn jongen is gevallen.”
De katholieke illustratie. Geraadpleegd op Delpher op 16-05-2021,
taartenkunst.nl 